Franz Ferdinand is een Britse alternatieve post-punkband. De band werd in 2001 in Glasgow gevormd door Alex Kapranos, gitarist Nick McCarthy, bassist Bob Hardy en drummer Paul Thomson.
De band kende zijn doorbraak met het debuutalbum Franz Ferdinand, dat de Mercury Music Prize won en album van het jaar werd bij de NME Awards. De doorbraak van Franz Ferdinand was de single "Take Me Out", dat de derde plek behaalde op de UK Singles Chart. Een jaar later verscheen het vervolgalbum You Could Have It So Much Better met als leadsingle "Do You Want To". Het derde album Tonight: Franz Ferdinand wordt in januari 2009 uitgebracht.
2005 - heden: You Could Have It So Much Better
Het tweede album kreeg aanvankelijk geen naam, volgens Kapranos: "Het hele punt van het album is dat het geen titel heeft. We hebben een tijd geleden besloten dat we geen van de albums titels wilden geven, ze zouden gewoon Franz Ferdinand genoemd worden. De albums moeten onderscheid worden door hun kleuren." In augustus kreeg het album toch een naam: You Could Have It So Much Better… With Franz Ferdinand. Later werd deze titel afgekort tot You Could Have It So Much Better. Het album werd op 3 oktober uitgebracht. Er volgden enkele singles: "Do You Want To", "Walk Away", "The Fallen / L. Wells" en "Eleanor Put Your Boots On". Voor september en oktober werd een Amerikaanse toer georganiseerd, gevolgd door een Engelse toer in november. Op 14 november werd de dvd Franz Ferdinand uitgebracht, waarop optredens in onder andere Londen en San Francisco te zien zijn.
Franz Ferdinand op het Roskilde Festival in 2006.Plannen voor het derde album ontstonden reeds in 2005. In oktober verklaarde Kapranos dat dit album anders zou zijn dan hun eerste twee platen. Eind december waren er 14 nummers geschreven. De planning was om in januari de studio's in te gaan. Het jaar 2006 werd uiteindelijk toch een rustmoment voor de band. Kapranos in mei: "We zijn de afgelopen drie jaar continu op weg of in de studio's geweest en ik denk dat iedereen tijd nodig heeft om bij zijn vriendin of vrouw te zijn." Ook verklaarde hij dat het toeren hem geen inspiratie gaf voor nieuwe teksten.[24] Als datum voor het derde album werd begin 2008 genoemd. Ondertussen ondernamen de bandleden hun eigen projecten: Kapranos werkte als producer aan het album Men's Needs, Women's Needs, Whatever van The Cribs. McCarthy vormde zijn zijproject Box Codax met Alexander Ragnew en bracht in 2006 een EP uit.
Franz Ferdinand was in 2006 ook voor het publiek te zien: ze stonden onder andere op de Coachella, Benicassim, Oxegen, T in the Park en Reading en Leeds Festivals. Ook was de band het voorprogramma van Depeche Mode tijdens twee Duitse shows. In 2007 werd er verder gewerkt aan het album en er ontstonden enkele demo's met nieuwe nummers. Er werd een tijd gewerkt met producer Brian Higgins, maar de samenwerking bleek niet succesvol. Ook was de band in enkele optredens te zien, zoals bij een kleine concertreeks in Schotland Ook in 2008 volgden er concerten: kleine optredens om nieuwe nummers uit te testen, een verrassings-optreden op het Glastonbury Festival en shows op het Latitude Festival en Lowlands. Het eerste nummer dat van het nieuwe album te horen was, werd "Lucid Dreams". Deze single werd op de website van Franz Ferdinand geplaatst en was daarnaast te horen in het spel Madden NFL 09. In september werd een kleine Europese toer gepland, die begint in Parijs en eindigt in de WATT in Rotterdam. Ook werd het album afgerond en de titel bekend gemaakt; Tonight: Franz Ferdinand wordt op 26 januari 2009 uitgebracht. De eerste single wordt "Ulysses".
Muziek- en kunststijl
Qua muziekstijl is soms new wave en jaren 80-synthpop te horen. De band heeft zichzelf vaak beschreven als popband en streefde er wel eens naar om popmuziek te maken. Een teken daarvan was het inhuren van Girls Aloud-producer Brian Higgins voor de opnamen van het derde album. Die samenwerking bleek uiteindelijk niet te werken, volgens Thomson voelden Franz Ferdinand zich "toch niet een popgroep". Kapranos in 2004: "Ik denk dat pop onlangs een vies woord is geworden en dat is zonde, want ik hou van popmuziek. Als de Sex Pistols nummer een in de hitlijst worden, is dat een van de beste momenten in popmuziek. Ook als Dexys Midnight Runners dat doet. Of Franz Ferdinand. Allemaal goede popbands. Dat is het huidige probleem; iedereen denkt dat popmuziek gemaakt moet worden door grote corporaties. Dat is het niet; popmuziek moet uit de slaapkamers van mensen komen, van de ideeën van echte mensen." De band werd tijdens de uitgave van Darts of Pleasure EP de ‘Schotse versie van Interpol’ genoemd Op het album Franz Ferdinand was uiterst dansbare gitaarrock te horen, waarmee de groep in navolging van the Strokes en dance-punk bands als The Rapture, Yeahyeahyeahs en Liars teruggreep op Television, Roxy Music en de Post-punk bands van de jaren tachtig.
De band is bekend om de Russische avant-garde die zij in hun stijl verwerken. Zo is de cover van You Could Have It So Much Better afgeleid van de foto die kunstenaar Alexander Rodchenko in 1924 maakte van Lilya Brik. Ook de covers van verschillende singles gebruiken Russiche avant-garde: de covers van "This Fire" en "Michael" zijn geïnspireerd door het werk van El Lissitzky (respectievelijk Beat the Whites with the Red Wedge en A Proun). De avant-garde is ook terug te vinden in videoclips van Franz Ferdinand, zoals in die van "Take Me Out". Franz Ferdinand houdt zich zelf bezig met het ontwerp de covers van hun uitgaven. Het heeft deels te maken met de artistieke achtergrond van de bandleden. Kapranos vertelt echter wel dat "kunst slechts een achtergrond is. Ik denk niet dat het alles overheerst. We zijn ons bewust van het visuele aspect van de band, dat is heel belangrijk, maar we beschouwen de band niet als een kunstproject, of zoiets belachelijks. Het is geen uitgedacht plan of zo, het is een heel natuurlijk iets. Maar het visuele is bijna net zo belangrijk als de muziek. Dus we houden ons wel bezig met het artwork van de covers van onze platen, de website en de videoclips. Het is net zo leuk om daarbij betrokken te zijn als bij de muziek."
Invloeden en teksten
Bob Hardy op het Latitude Festival in 2008.De band leent invloeden van onder andere Talking Heads, de Schotse bands Josef K en Orange Juice en het Amerikaanse Chic. Ook worden door Kapranos Prince en Queen genoemd, maar dan "vooral vanwege de performance van deze bands".Andere bands die van invloed waren Duran Duran en The Fall, waarbij hun stijl volgens Kapranos aansluit op het pop-concept: "Als je kijkt naar wat Duran Duran en Fall zelf luisteren, is dat allemaal Motown en Northern Soul. Maar hun leider Mark E. Smith zou dan alle muzikanten verzamelen en vragen: speel iets dat op The Beatles lijkt. In hun hoofd spelen ze popmuziek en zo zien wij het ook."Op veertien-jarige leeftijd werd Kapranos een obsessieve Beatles-fan en probeerde hij met een vriend het gehele Lennon-McCartney-repertoire onder de knie te krijgen. Kapranos raakte geïnteresseerd in The Beatles door hun vrolijke melodieën en depressieve teksten, en noemt "Take Me Out" als zijn eigen voorbeeld daarvan: "Voor de meeste mensen is "Take Me Out" een bevestiging van een geweldig leven, maar er zit een metafoor in voor het eindigen van een relatie. Toen ik Beatles Anthology keek en ze "I’m Down" zongen, bogen ze hun hoofd en het publiek werd gek. De tekst was 'I’m Down', maar de muziek zei juist 'I’m Up'."
Voor het tweede album noemt de band Bob Dylan als een belangrijke inspiratie voor het schrijven van teksten van Kapranos. Dylan gebruikte vaak een willekeurig persoon uit een krant, om over hem/haar een lied te schrijven en te idealiseren. Kapranos gebruikte dezelfde tactiek voor "The Fallen". Deze persoon deed volgens Kapranos "enkele dingen waardoor hij een sociaal buitenbeentje werd. Het is een erg mysterieus karakter."Ook Queen was een reden voor Kapranos om teksten te gaan schrijven. Hij kreeg hiervoor de inspiratie toen hij op 14-jarige leeftijd bladmuziek van Queen vond. De teksten van de nummers worden meestal door Kapranos en McCarthy geschreven. McCarthy is ook incidenteel leadzanger op enkele nummers, zoals in "Tell Her Tonight". Hij vertelt dat de grote verschillen tussen hem en Kapranos ervoor zorgen dat ze een goed team zijn: "Misschien heeft hij meer een duistere kant dan ik. Ik ben positief en vrolijk, terwijl hij meer [grommend geluid] is."
In 2006 verklaarde Kapranos en McCarthy dat er geen speciale formule is voor het tekstschrijven. Kapranos: "Als het om teksten gaat, zijn er geen echte regels; er is geen goed of fout. Je beste werk kan ook een fout zijn. Ik heb er nooit training in gehad; het meeste tekstschrijven is spelen met de woorden totdat het goed klinkt. Ik heb altijd het gevoel gehad dat tekstschrijven voor muziek genegeerd wordt in de literaire wereld. Terwijl de beste Schotse schrijver ooit, Rabbie Burns, muziekteksten schreef." Kapranos verklaarde verder dat zijn teksten meestal 'nonsens' waren, maar toch goed klonken. De teksten van Franz Ferdinand gaan veelal over liefde en relaties; "Eleanor Put Your Boots On" is bijvoorbeeld een nummer direct geschreven voor Kapranos’ vriendin Eleanor Friedberger.
Naam
De naam van de band was geïnspireerd door een renpaard dat ‘Archduke’ heette en nadat ze dit paard hadden gezien op de televisie kwam er een discussie over archdukes (aartshertogen). Hierop dachten ze dat ‘Franz Ferdinand’ (naar aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este, de vermoorde troonsopvolger van Oostenrijk-Hongarije) een goede naam voor de band zou zijn, omdat het lekker ritmisch klonk. Dit bespraken ze in een vroeg interview in het Schotse blad 'Is This Music?': "We vonden het vooral goed klinken" zegt Bob. "We vonden de alliteratie leuk. Hij was ook nog een ongelofelijk persoon", voegt Alex toe. "Zijn leven, of tenminste het einde daarvan, was de katalysator die de wereld compleet veranderde - hij zorgde voor een draai aan de geschiedenis (de moord op hem was de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog). Maar ik wil niet al te intellectueel doen over dat gedoe met die naam. In wezen moet een naam gewoon goed klinken - zoals muziek." Paul heeft echter een grotere voorstelling: "Ik vind de gedachte leuk dat, als we populair worden, misschien de woorden Franz Ferdinand met de band worden geassocieerd in plaats van met de historische figuur."